لیفتراک هایی که با سوختهای فسیلی کار میکنند برای تکمیل فرایند عملیات احتراق در داخل موتور احتیاج به قطعهای دارند که با ایجاد جرقه این کار را انجام دهد؛ این وظیفه به شمع(به انگلیسی Sparking Plug) محول شده است. پس از مکش سوخت به داخل سیلندر و ترکیب آن با هوا شمع لیفتراک وظیفه دارد که با جرقه زدن عمل احتراق را آغاز و انرژی تولید کند. این انرژی سپس توسط قطعات دیگر مکانیکی باعث به حرکت درآمدن لیفتراک میشود.
شمع لیفتراک یکی از اجزایی که است که روی موتور و در واقع بر روی سر سیلندر قرار میگیرد و یکی از مهمترین اجزا در فرایند احتراق موتور لیفتراک است. شمع لیفتراک از عایق چینی، الکترود، واشر و قسمتهای دیگر تشکیل میشود و با دریافت ولتاژ بالا، عمل جرقه زنی در محفظه سیلندر را انجام میدهد.
اتین لونوار (Étienne Lenoir) کسی بود که در سال ۱۸۶۰ از یک شمع برقی در اولین موتور احتراق داخلی گازی خود استفاده کرد. اما حق اختراع شمع موتور توسط نیکولا تسلا، فردریک ریچارد سیمز و رابرت بوش به ثبت رسیده است. با این وجود تنها اختراعی که برای اولین بار به صورت تجاری و به صورت یک شمع با ولتاژ بالا در یک سیستم احتراق داخلی مورد استفاده قرار گرفت شمعی بود که توسط مهندس شرکت رابرت بوش ساخته شد و تحولی در موتورهای احتراق داخلی ایجاد کرد.
شمع لیفتراک چگونه کار میکند؟
همانطور که گفته شد شمع لیفتراک از اجزای مختلفی تشکیل شده است. پس از اینکه کوئل لیفتراک جریان با ولتاژ پایین را از باطری لیفتراک دریافت کرد ولتاژ آن را افزایش میدهد و سپس این جریان ولتاژ بالا به شمع منتقل میشود. پس از این اتفاق جریان بین دو الکترود مرکزی و جانبی موجود در شمع که یکی مثبت و دیگری منفی است افزایش یافته و ساختار گازهای موجود در محفظه را تغییر میدهد. با افزایش ولتاژ گازهای موجود یونیزه میشوند و رسانای جریان الکتریکی شده و در محفظه ایجاد احتراق میکنند.
شمعهای به طور عادی به ولتاژی حدود ۱۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ولت یا بیشتر احتیاج دارند تا بتوانند عمل احتراق را به خوبی انجام دهند.
علائم خرابی شمع لیفتراک
شمع لیفتراک را باید یک قطعه مصرفی دانست که بر اثر استفاده در طول زمان مستهلک میشوند و باید هر از چند گاهی آنها را تعویض کرد. با ایجاد جرقه توسط شمع مقداری اندکی از الکترود آن از بین میرود و در نتیجه پس از مدتی استفاده این الکترود به صورت کامل فرسوده میشود و توان جرقه زنی آن از بین میرود.
از اولین علائم خرابی شمع لیفتراک میتوان به استارت نخوردن لیفتراک اشاره کرد. در ضمن ایجاد تغییرات یا صدمات فیزیکی در شمع نیز از نشانههایی است که زمان تعویض آنها را مشخص میکند. شکسته شدن عایق چینی شمع یا تغییر اندازه سر شمع و تغییر رنگ عایق چینی آن نیز از دیگر علائم خرابی شمع است.